Goed geweten?

22 maart 2014 - Marc Henzen

Volgens Van Dale betekent het geweten: ‘Innerlijk besef van goed en kwaad waarnaar de mens de zedelijke waarde van eigen handelen beoordeelt’. Goed is wat zoveel mogelijk mensen gelukkig maakt en dit heeft ook een verplichtend karakter: wat goed is, moet ook worden gedaan. Dit levert een goed geweten op. Lees meer...


Persoonlijk geweten

Het ‘wetboek’ dat wij in ons dragen stamt uit onze familie. Van generatie op generatie wordt dit doorgegeven. Iedere nieuwe generatie voegt er een klein beetje aan toe en maakt het verfijnder en complexer. In de kern blijft het een uit oude ervaringen en overleveringen ontstaan innerlijk kompas, dat ons vertelt wat de consequentie is van ons gedrag, wat we straffeloos kunnen doen en wat niet. Opvoeding heeft hier niet veel mee te maken. Buiten elke opvoeding om kénnen wij de waarden en normen die in een groep gelden, wij hebben er weet van. Het ‘ge-weten’ functioneert als een instinct, een innerlijk zintuig en heeft tot doel om een groep (familie) bij elkaar te houden en zo onze levensvatbaarheid te waarborgen. Als je je losmaakt van je familie en van de waarden die daar gelden, kun je een slecht geweten krijgen, omdat dit indruist tegen ons oer-overlevingsbewustzijn. We kunnen als individu niet opgroeien en overleven. We hebben de groep nodig. Diep van binnen hebben we allemaal een oersterke behoefte om bij de groep waaruit we voortgekomen zijn te horen. Ons ge-weten laat ons weten of we er nog bij horen.

Collectief geweten

Er bestaat ook nog zoiets als een collectief geweten. Dit behoort niet toe aan het individu maar regelt het evenwicht van de groep, van het collectief en dient bepaalde wetmatigheden die vast liggen. De werking van dit geweten wordt duidelijk zichtbaar tijdens familieopstellingen (systeemtherapie). Bepaalde gebeurtenissen herhalen zich soms generatie na generatie, totdat zij gezien en erkend worden. Zolang je alleen naar het individu, zijn probleem, of zijn levensgeschiedenis kijkt, kunnen de verstrikkingen, de persoonlijke problemen of de ziekten die uit het collectieve geweten voortkomen, niet waargenomen worden. Het is dus belangrijk om bij elke vorm van therapie, naar ieder individu te kijken als deel van een groter geheel.

Rechtvaardiging

Soms voel je je schuldig als het jou goed gaat, terwijl een ander uit je familie lijdt. Omgekeerd voel je je vaak goed en onschuldig, als je leed, dat iemand uit jouw groep is aangedaan, vergeldt door de daders en hun groep leed te berokkenen. Zo rechtvaardigt iemand misschien de doodstraf, een oorlog of zelfmoordaanslag. Dit gebeurt dan vanuit een goed geweten. Wij voelen ons onschuldig als wij in harmonie zijn met wat in onze familie – of andere groep -  als ‘goed’ geldt. Wij hebben een slecht geweten als wij ons zo gedragen, dat we moeten vrezen buitengesloten te worden. Er kunnen conflicten bestaan tussen het persoonlijke- en het collectief geweten. Je kunt ze tot op zekere hoogte met elkaar verzoenen, maar de tegenstrijdigheid tussen eisen van de afzonderlijke gewetens kan pas echt opgelost worden op het niveau van de ziel. Daarover een andere keer.

Geef eens antwoord op de volgende vragen:

  1. Heb je een goed geweten? Waarop is dit dan gebaseerd? Wat voel je daarbij?
  2. Wanneer heb jij last van een slecht geweten? Hoe ga je daar dan mee om?

Alvast bedankt voor je reacties!

Opmerkingen: 2

  • rinske 24 mrt

    Goed of slecht geweten heeft voor mij ook te maken met de diepste intenties van jezelf. Op de vraag heb je last van een slecht geweten, zeg ik : nee, geen last, tenzij ik iets ' gedaan' heb met verkeerde, intenties, bv om iemand te kwetsen omdat je zelf gekwetst was. Heb ik opchintenties gehad, ook al pakt het verkeerd uit, en kan je anderen kwetsen, dan heb ik een goed geweten. Daarom probeer ik altijd voorbij de horizon te kijken naar de diepste intenties van mezelf en de ander. Dat verbind meer dan je denkt.
  • rinske 24 mrt

    Opchintenties = oprechte intenties :)

Voeg opmerking toe

Email again:


GRATIS readers
aan te vragen via ons contactformulier!
______________________